Literatura Española del Siglo XVII

02.- POESÍA BARROCA

TEMAS E IDEAS FUNDAMENTALES

2.2.- RELOJES

HIERONIMO AMALTEO (humanista, 1507-1574)

HOROLOGIUM PULVEREUM. TUMULUS ALCIPPI

[En Trium fratrum Amaltheorum...carmina
=Poemas de los tres hermanos Amalteos (Venecia, 1627)]

 

Perspicuo in vitro pulvis, qui dividit horas
dum vagus angustum saepe recurrit iter,
olim erat Alcippus, qui Gallae ut vidit ocellos,
arsit et est caeco factus ab igne cinis.
Irrequiete cinis, miseros testabere amantes
more tuo nulla posse quiete frui.


["El polvo andante, que señala las horas al correr y recorrer su angosta senda en el vidrio diáfano, fue antes Alcipo, que, apenas vio los ojitos de Galla, ardió, y la ciega llama le volvió ceniza. Ceniza desasosegada, darás fe a los desdichados amantes que por tu voluntad nunca podrán gozar de reposo"]

IOLAE TUMULUS

Horarum in vitro pulvis nunc mensor, lolae
sunt cineres: urnam condidit ater Amor
ut, si quae extincto remanent in amore favillae,
nec iam tutus eat, nec requietus amet.

["Cenizas de Iola es el polvo que ahora mide las horas. Cruel Amor las encerró en la urna. A fin de que, si aún quedan algunas centellas en el apagado amor, ni se vaya seguro, ni repose con quietud"]


FILIPPO ALBERTI (1548-1612) Rimas (Roma, 1602)

Arse Alcippo d´amore
e cenere divienne,
ch'in questo vetro ancor penoso errando
corre e ricorre e ne divide l'hore.
Oh d'infiniti guai
miser esempio! E quando
credo aver pace io mai
se dopo morte ancora
non sa requie trovar chi s'innamora?
["Ardió Alcippo de amor y se conviertió en cenizas, que en este vidrio, todavía errando penosamente, corre y recorre y divide las horas. Oh, mísero ejemplo de infinitos males. Y ¿cuando creo tener paz si incluso después de la muerte no sabe encontrarla quien se enamora?" Moraleja]

TOMMASO STIGLIANI (1573-1651)

OROLOGIO DA POLVERE (1605) [Soneto]


Questa in cavo cristallo accollta arena
che l'hore addita e la fugace etade,
mentre ogni hor giù, quasi filata,
cade rapidamente per angusta vena,

era un tempo Aristeo, ch'amó Tirrena,
Tirrena, che comm'angelo in beltade,
cosí parve in orgolio, o'n crudeltade
Libica serpe, o fera tigre Armena.

Amolla, e n'era il misero deluso,
finché dall'aspro incendio addutto a norte,
disfessi in polve e fu da lei qui chiuso.

Oh crudel degli amanti e strania sorte!
Servan l'arse reliquie anco il prim'uso:
travagliar vive, e non riposan morte.

[Esta arena recogida en hueco cristal / que las horas y la fugaz edad señala, / mientras cada hora abajo, casi hilada, / cae rápidamente por angosta vena, / era un tiempo Aristeo, que amó a Tirrena, / Tirrena, que como ángel en beldad, / así pareció en orgullo, o en crueldad, / líbica sierpe, o fiera tigre armena.
Amóla, y fue el mísero decepcionado / hasta que del áspero incendio llevado a su fin / se deshizo en polvo, y fue por ella aquí encerrado.
¡Oh cruel y extraña la suerte de los amantes! / Conservan sus ardientes restos el primer uso: / viven padeciendo y no reposan muertos.]

[Traducciones en el trabajo de Eugenio Asensio, excepto la última]

EUGENIO ASENSIO

"Reloj de arena y amor en una poesía de Quevedo (fuentes italianas derivaciones españolas)" en Dicenda: Cuadernos de filología hispánica, Nº 7, 1988

https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=90774